Τι είναι και πως αντιμετωπίζονται
Οι διατροφικές διαταραχές είναι σοβαρές καταστάσεις που εμπίπτουν στο ευρύτερο φάσμα των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών και επηρεάζουν τη σχέση με το φαγητό αλλά και τη σωματική υγεία. Οι παράγοντες που συμβάλλουν στην εκδήλωσή τους συνήθως είναι συναισθηματικοί ή ψυχολογικοί, ενώ η αντιμετώπιση τους τις περισσότερες φορές απαιτεί ολιστική προσέγγιση με συνεργασία ειδικών όπως ο διατροφολόγος, ο ψυχολόγος και ο γιατρός. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι κρίσιμες για την ανάκαμψη και τη διατήρηση της υγείας.
Η εμφάνιση των διατροφικών διαταραχών ξεκινάει συνήθως κατά την εφηβική ηλικία και παρουσιάζεται συχνότερα στις γυναίκες. Τα άτομα με διατροφική διαταραχή έχουν ιδιαίτερη σχέση με το φαγητό. Υπάρχει μεγάλη ενασχόληση με το είδος, την ποιότητα, την ποσότητα και τη σύσταση της τροφής και επικρατεί φόβος για την κατανάλωση συγκεκριμένων τροφίμων αλλά και την αύξηση του βάρους. Για τα άτομα αυτά, η δίαιτα αποτελεί στάση ζωής με τρόπο που ενισχύει τη διαταραχή και επηρεάζει αρνητικά τη διατροφική ισορροπία.
Νευρική ανορεξία
Η νευρική ανορεξία είναι μια σοβαρή διατροφική διαταραχή στην οποία το άτομο περιορίζει σημαντικά την πρόσληψη τροφής λόγω έντονου φόβου για την αύξηση βάρους, ακόμα και αν υπάρχει απώλεια βάρους. Συνήθως συνοδεύεται από διαταραχές στην αντίληψη της εικόνας του σώματος.
Εκτός από αδυναμία, υπάρχουν πολλές και σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του ατόμου όπως οστεοπενία & οστεοπόρωση, γαστρεντερικά προβλήματα, αφυδάτωση, αναιμία, αμηνόρροια, διάβρωση της αδαμαντίνης των δοντιών, διαταραχές ύπνου, τριχόπτωση, υποθερμία, υπόταση, υπονατριαιμία, υποκαλιαιμία, υπογλυκαιμία, χαμηλές τιμές ψευδαργύρου, μεταβολική οξέωση, καταστολή του κεντρικού νευρικού συστήματος, κατάθλιψη και κοινωνική απομόνωση.
Τα άτομα με νευρική ανορεξία αρνούνται να διατηρήσουν το σωματικό τους βάρος πάνω από το κατώτερο φυσιολογικό επίπεδο και φοβούνται έντονα την αύξηση λίπους. Το βάρος και το μέγεθός τους καθορίζουν τον τρόπο που αξιολογούν τη ζωή τους. Συχνά παρουσιάζουν πεσμένη ψυχολογική διάθεση. Μπορεί είτε να χρησιμοποιούν καθαρτικά, διουρητικά, χάπια διαίτης ή να προκαλούν εμετό είτε να ασκούνται υπερβολικά για να μειώσουν το βάρος τους ή να κάψουν τις θερμίδες που έχουν καταναλώσει.
Έτσι, η νευρική ανορεξία διακρίνεται σε δύο τύπους. Τον περιοριστικό, που χαρακτηρίζεται από αποχή από το φαγητό και άρνηση του αισθήματος της πείνας και τον εκκαθαριστικό, που εκδηλώνεται με αυξημένη κατανάλωση τροφής και χρήση αντισταθμιστικών μεθόδων.
Κοινωνικοί, ανθρωπολογικοί και ψυχολογικοί παράγοντες συχνά συνδέονται με τη νευρική ανορεξία. Η διάγνωση γίνεται με τη βοήθεια διαγνωστικών τεστ και τεστ αξιολόγησης. Η θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει πολυδιάστατη προσέγγιση, συμπεριλαμβανομένης της αναδόμησης της διατροφικής συμπεριφοράς, ψυχοθεραπείας και υποστήριξης από ψυχολόγο και ψυχίατρο.
Βουλιμία
Η βουλιμία συνήθως περιλαμβάνει επανειλημμένα επεισόδια υπερβολικής κατανάλωσης φαγητού, συχνά συνοδευόμενα από αντιρροπιστικές συμπεριφορές όπως η απομάκρυνση της τροφής μέσω πρόκλησης εμετού ή λήψης φαρμάκων, η υπερβολική γυμναστική ή η αφαγία. Ο εκκαθαριστικός τύπος προκαλεί εμετούς και κάνει χρήση καθαρτικών και διουρητικών ενώ ο μη εκκαθαριστικός τύπος ακολουθεί αυστηρές δίαιτες και κάνει υπερπροπόνηση. Σπάνια συναντάμε συνδυασμό των δύο τύπων.
Αυτή η διαταραχή έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία όπως αφυδάτωση, δυσκοιλιότητα, διάρροια, χρόνια δυσπεψία, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, διάβρωση της αδαμαντίνης των δοντιών, ουλίτιδα, διόγκωση παρωτίδων, υπογλυκαιμία, υπονατριαιμία, υποκαλιαιμία, μεταβολική οξέωση & άστατη περίοδος.
Η βουλιμία συνδέεται στενά με την ανησυχία για το βάρος και την εικόνα του σώματος. Η αυτοεκτίμηση του ατόμου καθορίζεται με βάση το σχήμα και το βάρος του. Η βουλιμία τις περισσότερες φορές δεν γίνεται αντιληπτή, καθώς τα άτομα τρώνε ελεύθερα ότι θέλουν και διατηρούν ένα φυσιολογικό βάρος. Η θεραπεία έχει ως στόχο να σπάσει ο φαύλος κύκλος της βουλιμίας και οι στερήσεις που οδηγούν σε υπερβολές. Συνήθως περιλαμβάνει διατροφική υποστήριξη και ψυχοθεραπεία.
Άλλες διατροφικές διαταραχές μπορεί να περιλαμβάνουν κάποιο συνδυασμό των συμπεριφορών και συμπτωμάτων της ανορεξίας και βουλιμίας
Binge Eating Disorder
Η αδηφαγική διαταραχή ή αλλιώς ψυχαναγκαστική υπερφαγία χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας κατά τα οποία το άτομο καταναλώνει μεγάλη ποσότητα τροφής σε σύντομο χρονικό διάστημα (2-3 ώρες). Τα βουλιμικά αυτά επεισόδια δεν συνοδεύονται συνήθως από αντιρροπιστικές συμπεριφορές. Κατά τη διάρκεια του επεισοδίου το άτομο τρώει συνήθως χωρίς να πεινάει και αισθάνεται να χάνει τον έλεγχο με την τροφή. Στη συνέχεια νιώθει ενοχές για την ποσότητα φαγητού που κατανάλωσε. Τελικά, αυτά τα επεισόδια υπερφαγίας του προκαλούν άγχος και ανησυχία σχετικά με το φαγητό.
Ορθορεξία
Από την άλλη, η ορθορεξία χαρακτηρίζεται από την υπερβολική ενασχόληση με το είδος και την ποιότητα των τροφίμων και την αποφυγή, σε επίπεδο ψυχαναγκασμού, των ανθυγιεινών τροφών. Τα άτομα ζυγίζονται εμμονικά, αφιερώνουν υπερβολικό χρόνο και σκέψη στο φαγητό, την ποσότητα και τις θερμίδες των τροφίμων, ενώ δεν καταναλώνουν φαγητά που έχουν μαγειρευτεί από άλλους και αποφεύγουν τις κοινωνικές εκδηλώσεις που περιλαμβάνουν φαγητό.
Οι διατροφικές διαταραχές χωρίς την κατάλληλη θεραπεία μπορούν να επιμείνουν καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής του ατόμου και σε προχωρημένες περιπτώσεις είναι απειλητικές για τη ζωή. Απαιτούν υποστήριξη από έμπειρο και καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό για την αντιμετώπισή τους.
Στο Nutritionholic αναλαμβάνουμε το κομμάτι της διατροφής με εστίαση στη σωστή θρέψη. Ο ρόλος του διατροφικού πλάνου είναι η διατροφική εκπαίδευση και η δημιουργία μιας υγιούς σχέσης με το φαγητό, με στόχο την εξάλειψη των πεποιθήσεων που εμποδίζουν την απόλαυση, στα πλαίσια της διατροφικής διαταραχής.
